ORHAN KEMAL`İN VE GASSAN KENEFANİ`NİN TOPLUMCU GERÇEKÇİ ROMANLARI: “BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE” VE “GÜNEŞTEKİ ADAMLAR”
ZEITSCHRIFT FÜR DIE WELT DER TÜRKEN
Makale Bilgileri
| Makale Başlık | ORHAN KEMAL`İN VE GASSAN KENEFANİ`NİN TOPLUMCU GERÇEKÇİ ROMANLARI: “BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE” VE “GÜNEŞTEKİ ADAMLAR” |
| Makale Başlık İngilizce | ORHAN KEMAL`İN VE GASSAN KENEFANİ`NİN TOPLUMCU GERÇEKÇİ ROMANLARI: “BEREKETLİ TOPRAKLAR ÜZERİNDE” VE “GÜNEŞTEKİ ADAMLAR” |
| Cilt / Sayı | Cilt: 13 / Sayı: 3 |
| Yazar | Elmira MEMMEDOVA KEKEÇ Ülker RIZA |
| Makale Dili | Türkçe |
| DOI |
Özet Türkçe
Toplumcu gerçekçi akım 20. yüzyılda Rusya`da ortaya çıkan ve dünya edebiyatında etkilerini gösteren bir edebi harekettir. Rusya`da sosyalist realizmi adıyla bilinen bu akım, Türkiye`de toplumcu gerçekçi, Arap dünyasında ise الواقعية الاشتراكية (Elvâkiiyyetu-l-iştirâkiyyetu) olarak tanımlanmaktadır. Türk edebiyatında Orhan Kemal, Filistin edebiyatında ise Gassan Kenefânî bu akımın önemli temsilcilerindendir. Makalede onların romanlarından hareketle Türk ve Arap edebiyatında toplumcu gerçekçiliğin yansımaları araştırmaya tabi tutulmuştur. Orhan Kemal`in “Bereketli Topraklar Üzerinde” ve Gassan Kenefânî`nin “Güneşteki Adamlar” romanlarında köylü ve işçi sınfının toplumsal, ekonomik sorunları dile getirilmiş ve her iki yazar romanında üç kişinin timsalinde binlerce fakir insanın yaşam sıkıntılarını yansıtmaya çalışmıştır. Her iki romanda betimlenen üç kişi, fakir insanları temsil etmekte ve sıkıntılardan kurtulmak için göçe hazırlanmaktalar. Orhan Kemal`in kahramanları Sivas`ın bir köyünden fabrikalar şehri Çukurova`ya, Gassan Kenefânî`nin fakir insanları ise Filistin`den Küveyt`e gitmek istemekteler. Bu göçün sebebi iyi para kazanmak ve yaşam koşullarını olabildiğince değiştirmek, çocuklarına bir oyuncak alabilmek, okullarda okutabilmek, ev yapabilmek vd. günlük ihtiyaçları karşılayabilmektir. Fakat Gassan Kenefânî`nin hiç bir kahramanı bu arzusuna yetişemez, çünkü onları arzularına doğru götüren bir su tankerinin içerisinde boğularak ölürler. Orhan Kemal`in romanının kahramanlarından ise sadece bir kişi – Iflahsızın Yusuf şehirde arzusuna ulaşabilir, usta olarak şehirde kalabilir, diğeri ise ölür, başka birisi ise şehirde barınamaz ve yine köye döner. Toplumcu gerçekçi romanlarına özgü konuları işleyen her iki romanda olumlu kahraman tipine rastlanmaz. Aksine her iki romanın kahramanları pasif bir şekilde ekonomik sorunlarının nedenlerini ve çözüm yollarını aramazlar, eylemleri kişisel çıkarlar içindir. Orhan Kemal`in roman kahramanları da toplumsal sorunlar karşısında kişisel tavırlarıyla yer alır ve şehirde daha da yozlaşarak insani özelliklerini de kaybederler. Böylece her iki yazarın romanında eğitim, ekonomik sorunlar, kadın hakları, işçi sınfının ezilmesi gibi meseleler temel konu edilmiştir.
Özet İngilizce
Toplumcu gerçekçi akım 20. yüzyılda Rusya`da ortaya çıkan ve dünya edebiyatında etkilerini gösteren bir edebi harekettir. Rusya`da sosyalist realizmi adıyla bilinen bu akım, Türkiye`de toplumcu gerçekçi, Arap dünyasında ise الواقعية الاشتراكية (Elvâkiiyyetu-l-iştirâkiyyetu) olarak tanımlanmaktadır. Türk edebiyatında Orhan Kemal, Filistin edebiyatında ise Gassan Kenefânî bu akımın önemli temsilcilerindendir. Makalede onların romanlarından hareketle Türk ve Arap edebiyatında toplumcu gerçekçiliğin yansımaları araştırmaya tabi tutulmuştur. Orhan Kemal`in “Bereketli Topraklar Üzerinde” ve Gassan Kenefânî`nin “Güneşteki Adamlar” romanlarında köylü ve işçi sınfının toplumsal, ekonomik sorunları dile getirilmiş ve her iki yazar romanında üç kişinin timsalinde binlerce fakir insanın yaşam sıkıntılarını yansıtmaya çalışmıştır. Her iki romanda betimlenen üç kişi, fakir insanları temsil etmekte ve sıkıntılardan kurtulmak için göçe hazırlanmaktalar. Orhan Kemal`in kahramanları Sivas`ın bir köyünden fabrikalar şehri Çukurova`ya, Gassan Kenefânî`nin fakir insanları ise Filistin`den Küveyt`e gitmek istemekteler. Bu göçün sebebi iyi para kazanmak ve yaşam koşullarını olabildiğince değiştirmek, çocuklarına bir oyuncak alabilmek, okullarda okutabilmek, ev yapabilmek vd. günlük ihtiyaçları karşılayabilmektir. Fakat Gassan Kenefânî`nin hiç bir kahramanı bu arzusuna yetişemez, çünkü onları arzularına doğru götüren bir su tankerinin içerisinde boğularak ölürler. Orhan Kemal`in romanının kahramanlarından ise sadece bir kişi – Iflahsızın Yusuf şehirde arzusuna ulaşabilir, usta olarak şehirde kalabilir, diğeri ise ölür, başka birisi ise şehirde barınamaz ve yine köye döner. Toplumcu gerçekçi romanlarına özgü konuları işleyen her iki romanda olumlu kahraman tipine rastlanmaz. Aksine her iki romanın kahramanları pasif bir şekilde ekonomik sorunlarının nedenlerini ve çözüm yollarını aramazlar, eylemleri kişisel çıkarlar içindir. Orhan Kemal`in roman kahramanları da toplumsal sorunlar karşısında kişisel tavırlarıyla yer alır ve şehirde daha da yozlaşarak insani özelliklerini de kaybederler. Böylece her iki yazarın romanında eğitim, ekonomik sorunlar, kadın hakları, işçi sınfının ezilmesi gibi meseleler temel konu edilmiştir.
-->
Makale Dosyası
ZfWT’deki çalışmalar,
Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0
Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.